شاتل فضایی
شاتل فضایی (به انگلیسی: Space Shuttle) آمریکا که اولین بار در سال ۱۹۸۱ پرتاب شد. نخستینسفینه قابل استفاده مجدد جهان بود. سه بخش اصلی آن مدارپیما، موشکهای تقویتکننده، و مخزن خارجی سوخت میباشد. خصوصیت اصلی شاتل این هست که اجزای اصلی آن، از جمله مدارپیما، به دفعات متعدد میتوانند به فضا پرتاب شوند به جز مخزن خارجی سوخت که یکبار مصرف هست. کاشیهای ویژه مقاوم در برابر گرما مانع از سوختن مدارپیما به هنگام بازگشت به جو زمین میشوند. بازوی قابل کنترل از راه دور تعبیه شده در مخزن محموله مدارپیما، میتواند ماهوارهها را در فضا قرار دهد؛ و همچون سکویی ثابت برای کار فضانوردان عمل کند.
پس از فضاپیماهای مرکوری، جمینی و آپولو (که ماه را فتح کرد)، آمریکاییها در پی سفینههای رفت و برگشتی رفتند و بدین سان، شاتلهای فضایی متولد شدند. شاتلها تا ۷ مسافر و ۲۵ تن تجهیزات را در خود جای میدهند و زمان طولانیتری را در مدار زمین به سر میبرند. آنها همچنین به یک بازوی روباتیکمجهز هستند که به کمک آن میتوانند ماهوارهها را به دام انداخته، اقدامهای لازم را دربارهٔ تعمیرات یا انتقال آن صورت دهند.
تاکنون هفت شاتل به نامهای انترپرایز، پث فایندر،کلمبیا، چلنجر، دیسکاوری، آتلانتیس و اِندِور ساخته شده که دو شاتل نخست، ناکامل و برای آزمایشها و بررسیها ساخته شدهاند. از میان پنج شاتل پسین نیز چلنجر و کلمبیا دچار سانحه شدهاند و فقط سه شاتل دیسکاوری، آتلانتیس و اِندِور تا سال ۲۰۱۰ مشغول کار بودند. به دلیل دو سانحه که باعث کشته شدن ۱۴ فضانورد و از دست رفتن ۲ فضاپیمای شاتل شد، ناسا در سال ۲۰۱۰ میلادی شاتل را بازنشست کرد.
شاتلهای فضایی بسیار هزینهبر بودند، بهطوریکه فقط پرتاب آن پانصد میلیون دلار هزینه دربرداشت و این، غیر از هزینههای نگهداری و تعمیرات آن بود. همین هزینههای سنگین موجب شد تا روسیه از شاتل فضایی قدرتمند خود، بوران، استفاده نکند. بوران با قدرت حمل ۳۰ تن تجهیزات، و استفاده از امکانات ناوبری پیشرفته، قابلیتهای بالاتری از همتای آمریکایی خود داشت؛ ولی به دلیل هزینههای بسیار بالا، روسیه از آن استفاده نکردهاست.